Mahnı, musiqi qədər, incəsənət, mədəniyyət qədər insanları bir-birinə heç nə bağlamır. İncəsənətin, mədəniyyətin, xüsusən də, mahnının, musiqinin oynadığı rolu heç bir vasitə oynaya bilməz.

HEYDƏR ƏLİYEV
2052

İlk fransızdilli azərbaycanlı yazıçı Ümmülbanu Banin

XX əsr Azərbaycan ədəbiyyatının tanınmış nümayəndələrindən biri yazıçı, tərcüməçi Ümmülbanu Mirzə qızı Əsədullayeva (Banin) 1905-ci ilin yanvar ayında Bakıda anadan olub. 

O, 19 yaşında Fransaya, qohumlarının yanına gedib. Bir müddət işsiz qaldıqdan sonra şəhərdə dəftərxanada işləməyə başlayıb. Boş vaxtlarında hər kəsə Bakı haqqında danışan Ümmülbanu, fransalı dostlarının məsləhəti ilə xatirələrini qələmə alıb.

Paris həyatı, xüsusilə 30-cu illərin ədəbi mühiti Ümmülbanuda yaradıcılığa xüsusi maraq doğurub. O, daha çox Azərbaycanla bağlı mövzulara müraciət edib. Gənc yazıçının “Hami” adlı ilk romanı 1934-cü ildə çap olunub. Araşdırmalarda qeyd edilir ki, 1946-cı ildə onun “Banin” imzası ilə “Qafqaz günləri” adlı kitabı çapdan çıxıb. Kitab işıq üzü gördükdən sonra Banin Andre Marlo, İvan Bunin, Nikos Kazaçakis, Anri Monterlen, Ernst Yunger kimi Qərb yazıçılarının diqqətini cəlb edib. 

Mövzusu Azərbaycan həyatından götürülən bu əsərdən sonra müəllif  “Paris günləri”, “Ernst Yungerlə görüş”, “Sonra”, “Sonuncu ümidin çağırışı”, “Xarici Fransa”, “Ernst Yungerin portreti” və digər romanları qələmə alıb. Bu əsərlər də geniş oxucu kütləsi tərəfindən maraqla qarşılanıb. O, qələmini tərcümə sahəsində də sınayıb. Rus, ingilis və alman dillərindən tərcümələr edib.

Banin özünün azərbaycanlı mənşəyi ilə həmişə fəxr edib. Yazıçı ana yurdunun həqiqətlərinə biganə qalmayıb. Parisdə fəaliyyət göstərən “Azərbaycan Evi” Assosiasiyasının üzvü olan Ümmülbanu Banin 1990-cı illərin əvvəllərində dövri mətbuat səhifələrində Qarabağ hadisələri ilə bağlı məqalələr yazıb, Fransa ictimaiyyətinə ermənilərin xalqımıza qarşı törətdikləri vəhşiliklər barədə məlumat verib.

Baninin sonuncu bədii əsəri - “Məryəmin mənə danışdığı” romanı 1991-ci ildə işıq üzü görüb. O, bir il sonra 1992-ci il oktyabrın 29-da vəfat edib. Həmin gün Parisdə çıxan “Fiqaro” qəzetində yazıçının ölüm xəbəri “İlk fransızdilli azərbaycanlı yazıçı Banin vəfat edib” başlığı altında dərc edilib.

XƏBƏRLƏR

01.06.2023 11:12
Mədəniyyət Nazirliyində “TikTok” platformasının nümayəndələri ilə görüş keçirilib
31.05.2023 18:57
Mədəniyyət Nazirliyinin Apellyasiya Şurasının növbəti iclası keçirilib
31.05.2023 09:42
Azərbaycan UNESCO-nun Yardımçı Komitəsinə üzv seçilib
30.05.2023 19:11
Böyük Britaniya Baş nazirinin Azərbaycan üzrə ticarət elçisi Baronessa Emma Nikolson Mədəniyyət Nazirliyində olub
30.05.2023 18:10
Mədəniyyət Nazirliyi yanında İctimai Şuraya seçkilərin təşkili məqsədilə sənədlərin qəbuluna başlanılıb
28.05.2023 20:11
Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev Laçın şəhərində İşğal və Zəfər Muzeyi Kompleksinin təməlinin qoyulması mərasimində iştirak edib
17.05.2023 12:33
Beynəlxalq Muğam Festivalı çərçivəsində müxtəlif konsert proqramları təqdim olunacaq
13.05.2023 15:11
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 2018-ci il 6 iyun tarixli 119 nömrəli Fərmanı ilə təsdiq edilmiş “Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyi haqqında Əsasnamə”də dəyişiklik edilməsi barədə Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Fərmanı
12.05.2023 16:37
“Şuşa – Türk dünyasının mədəniyyət paytaxtı” ilinin rəsmi açılış mərasimi keçirildi
08.05.2023 10:49
Uşaq İncəsənət Festivalı çərçivəsində Zəngilanda tədbir keçirilib
01.05.2023 16:39
Mədəniyyət naziri Adil Kərimli dövlət kino təsisatlarını ziyarət edib
21.04.2023 18:01
“Azərbaycan kinosu – 125: reallıq, çağırışlar və hədəflər” mövzusunda Kino Forumu başa çatdı
21.04.2023 15:12
Kinoforumda ikinci gün: “Biznes. Kino və digər audiovizual əsərlərin maliyyələşməsinin prinsip və mexanizmləri”
21.04.2023 11:53
Paytaxtdakı teatr və musiqi kollektivlərinin bölgələrə qastrolu başlanır
20.04.2023 19:53
“Milli kino: dünən, bu gün və sabah” – kinoforum panel müzakirələrlə davam edib
20.04.2023 16:27
Bakıda “Azərbaycan kinosu – 125: reallıq, çağırışlar və hədəflər” mövzusunda forum keçirilir
17.04.2023 16:49
Uşaq İncəsənət Festivalının birinci mərhələsinə start verildi
13.04.2023 11:17
Beynəlxalq Uşaq Kitabları Şurasının sertifikatları təqdim olunub
12.04.2023 20:00
“Azərbaycan teatrı – 150: inkişaf perspektivləri” mövzusunda Teatr Forumu başa çatdı
11.04.2023 16:05
Bakıda “Azərbaycan teatrı – 150: inkişaf perspektivləri” mövzusunda forum keçirilib